Dlaczego „Krajowy Program Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025-2030" jest tak istotny dla chorych oraz ich Opiekunów?
- Choroby otępienne to zespół schorzeń neurologicznych, które powodują stopniowe pogarszanie się zdolności poznawczych.
- Wśród głównych czynników ryzyka wymienia się m.in. wiek, uwarunkowania genetyczne i przewlekłe schorzenia. Takie jak nadciśnienie czy cukrzyca, a także niekorzystny styl życia.
- Jednym z głównych założeń programu rządowego jest podnoszenie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat chorób otępiennych.
- Każda osoba zainteresowana tematem może zgłosić swoje uwagi do „Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025-2030".
Jak informuje rządowa strona Ministerstwa Zdrowia, rozpoczęto konsultacje publiczne projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie „Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025 - 2030". Celem programu jest podniesienie komfortu życia osób chorych oraz zapewnienie wsparcia ich Opiekunom.
Choroba Alzheimera i inne formy otępienia stanowią jedno z największych wyzwań zdrowotnych i społecznych naszych czasów, szczególnie w obliczu zachodzących zmian demograficznych i społecznych. Na choroby otępienne, w tym chorobę Alzheimera, cierpi już niemal 500 tysięcy osób w Polsce, a prognozy wskazują, że ta liczba będzie się zwiększać. Otępienie to nie tylko problemy z pamięcią. To stopniowe pogorszenie zdolności poznawczych, które wpływa na codzienne funkcjonowanie chorego oraz jego bliskich.
Czym są choroby otępienne i jakie wyszczególniamy czynniki ryzyka?
Choroby otępienne, to grupa schorzeń neurologicznych, które prowadzą do postępującego upośledzenia funkcji poznawczych. Oznacza to, że osoba dotknięta takim schorzeniem stopniowo traci zdolność do zapamiętywania, myślenia, rozumienia i oceniania sytuacji.
Otępienie nie jest częścią naturalnego procesu starzenia się, to poważna choroba mózgu, która wpływa na codzienne życie chorego i jego otoczenia.
Najbardziej znaną i najczęściej występującą postacią otępienia jest choroba Alzheimera, która odpowiada za około 60 - 70% wszystkich przypadków. Inne formy otępienia to m.in. otępienie naczyniowe, otępienie z ciałami Lewy'ego czy otępienie czołowo-skroniowe. Każda z tych chorób ma nieco inny przebieg i charakterystyczne objawy, jednak łączy je wspólny mianownik, stopniowa degeneracja komórek nerwowych w mózgu.
Początkowe objawy chorób otępiennych mogą być subtelne i niełatwe do zignorowania.
Najczęściej pierwszym sygnałem jest pogarszająca się pamięć krótkotrwała, chory zapomina o niedawnych wydarzeniach, zadaje te same pytania, gubi przedmioty. Z czasem pojawiają się trudności z orientacją w czasie i przestrzeni, problemy z mową, pisaniem, a także z podejmowaniem decyzji czy wykonywaniem codziennych czynności, takich jak ubieranie się czy gotowanie.
W kolejnych etapach choroby otępiennej pogorszeniu ulegają także funkcje emocjonalne i społeczne. Chory może stać się apatyczny, drażliwy lub lękliwy, tracić zainteresowanie otoczeniem i kontaktami z bliskimi. W zaawansowanym stadium potrzebuje stałej opieki i wsparcia, nie tylko z powodu trudności poznawczych, ale też fizycznych, takich jak problemy z poruszaniem się, jedzeniem czy nietrzymaniem moczu. Choroby otępienne mają różne przyczyny, ale wspólnym mianownikiem jest uszkodzenie struktur mózgowych odpowiedzialnych za funkcje poznawcze. W przypadku choroby Alzheimera dochodzi do odkładania się w mózgu szkodliwych białek, które niszczą neurony. Otępienie naczyniowe z kolei wynika z niedokrwienia mózgu, często spowodowanego udarami lub miażdżycą naczyń krwionośnych.
Do najważniejszych czynników ryzyka należą: wiek, predyspozycje genetyczne, choroby przewlekłe (np. nadciśnienie, cukrzyca), a także styl życia, brak aktywności fizycznej i umysłowej, niezdrowa dieta, palenie tytoniu czy nadużywanie alkoholu. Wczesne rozpoznanie choroby otępiennej ma ogromne znaczenie, pozwala lepiej przygotować chorego na nadchodzące zmiany, wdrożyć leczenie spowalniające rozwój choroby oraz zaplanować odpowiednie wsparcie i opiekę. Niestety, w Polsce wiele przypadków pozostaje nierozpoznanych, ponieważ objawy bywają bagatelizowane jako „starzenie się".
Otępienie to choroba, która wpływa nie tylko na samego chorego, ale też na jego najbliższych. Opieka nad osobą z demencją jest wyzwaniem emocjonalnym i organizacyjnym, często prowadzi do wyczerpania, poczucia bezradności i osamotnienia.
Dlatego tak ważne jest tworzenie systemowych rozwiązań, które zapewnią dostęp do diagnozy, rehabilitacji, opieki dziennej i całodobowej oraz wsparcia psychologicznego dla rodzin.
Jakie znaczenie ma powstanie programu dotyczącego chorób otępiennych?
Wciąż powszechne jest mylne przekonanie, że choroby otępienne to jedynie „zwykły objaw starości" lub „kłopoty psychiczne", przez co osoby nimi dotknięte często doświadczają niezrozumienia, stygmatyzacji, a nawet wykluczenia. W odpowiedzi na to wyzwanie, Polska po raz pierwszy wdraża kompleksowe rozwiązania systemowe. Jednym z kluczowych celów rządowego programu jest zwiększanie świadomości społecznej w temacie chorób otępiennych.
Program jest opracowywany z myślą o:
Koordynacji i szerszym upowszechnieniu istniejących działań wspierających osoby z chorobami otępiennymi oraz ich rodziny.
Stworzeniu nowych rozwiązań systemowych w oparciu o dostępne środki finansowe.
Zacieśnieniu współpracy między resortami oraz wzmocnieniu dialogu między instytucjami publicznymi a stroną społeczną.
Do udziału w konsultacjach zaproszone są wszystkie osoby zainteresowane tematem, a w szczególności chorzy i ich bliscy, przedstawiciele organizacji pacjenckich, środowiska naukowe, samorządy oraz instytucje związane z ochroną zdrowia i pomocą społeczną. Co ważne, termin składania uwag do „Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025-2030" upływa 23 lipca 2025 roku.
Jak zgłosić uwagi do programu?
Opiekujesz się osobą zmagającą się z chorobą otępienną i chcesz zgłosić swoje uwagi do „Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025-2030"? Masz taką możliwość. Jak to zrobić?
Wejdź na stronę: www.gov.pl/web/zdrowie/konsultacje-publiczne-krajowego-programu-dzialan-wobec-chorob-otepiennych-na-lata-20252030
Zapoznaj się z treścią programu.
Pobierz i uzupełnij formularz zgłoszenia uwag.
Prześlij go za pośrednictwem systemu e-Doręczeń lub przez platformę ePUAP, albo na adres e-mail: dep-rz@mz.gov.pl
Choroby otępienne są jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych i społecznych naszych czasów, zwłaszcza w kontekście starzejącego się społeczeństwa. Zrozumienie ich natury, przełamywanie tabu i rozwój systemu opieki to kluczowe kroki, by poprawić jakość życia osób dotkniętych tymi schorzeniami.
