Do najczęściej spotykanych schorzeń układu oddechowego u osób starszych lub mało aktywnych z powodu niepełnosprawności zaliczamy:
- Zapalenie płuc i oskrzeli,
- Niewydolność oddechowa,
- Astma,
- POChP – przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- Nowotwór płuc,
- Gruźlica płuc,
- Sarkoidoza.
Zapalenie płuc (pneumonia)
Zapalenie płuc wywoływane jest najczęściej przez bakterie lub wirusy. Jeżeli chodzi o lokalizację i rozległość nacieków zapalnych to wyróżniamy:
Zapalenie śródpęcherzykowe kiedy wysięk zapalny znajduje się w pęcherzykach płucnych, lub śródmiąższowe, wówczas naciek zapalny umiejscawia się w przegrodach międzypęcherzykowych.
Obserwując rozległość zmian zapalnych w płucach wyróżniamy:
- Zapalenie płatowe – zajęty jest cały płat płuca,
- Zapalenie płacikowe – dotyczy poszczególnych płacików, zwykle w pobliżu drobnych oskrzeli.
Nietypowym rodzajem zapalenia jest tzw: "zapalenie zachłystowe płuc", które występuje po zachłyśnięciu się pokarmem osoby starszej lub niepełnosprawnej. Zapalenie to spotykamy także u dzieci, osób słabych i leżących, spożywających posiłki na leżąco.
Zapalenie opadowe płuc występuje u ludzi leżących z powodu niesprawności lub choroby, starszych, z niesprawnym układem krążenia. U osób tych dochodzi do tworzenia się przesięków w świetle pęcherzyków płucnych w częściach przykręgosłupowych płuc. Płyn przesiękowy jest dobrą pożywką dla bakterii, które szybko namnażają się. Wydzielina zalegając w oskrzelach wraz z namnożonymi bakteriami powoduje zapalenie płuc, które u osób starszych i schorowanych jest stanem zagrożenia życia. Aby zapobiegać zapaleniu płuc należy bezwzględnie, codziennie prowadzić terapię oddechową.
Gruźlica płuc
Od 85 do 90 % przypadków gruźlicy to gruźlica płuc. Objawami jakie towarzysza osobie chorej są: uporczywy kaszel, stany gorączkowe i podgorączkowe, utrata wagi, złe samopoczucie, zła tolerancja wysiłku. Jeśli występuje podejrzenie występowania gruźlicy płuc, bardzo ważne jest wykonanie Rtg klatki piersiowej, które potwierdzi lub wykluczy chorobę. W krajach wysoko rozwiniętych zachorowalność spada ale nadal istnieje. Nie mniej jednak choroba napływa do Polski z uboższych regionów dawnych republik radzieckich, gdzie jest częsta i rzadko dobrze leczona.
Niewydolność oddechowa
Niewydolność oddechowa jest to stan niedostatecznego dowozu tlenu do tkanek i odprowadzania od nich dwutlenku węgla. Powodem takiego stanu są zewnętrzne zaburzenia oddychania.
W zależności od mechanizmu niewydolności rozróżniamy kilka jej typów:
- niewydolność zaporowa (obstrukcyjna) – kiedy występuje przeszkoda w swobodnym przepływie powietrza w oskrzelach,
- niewydolność ograniczająca (restrykcyjna) – kiedy mamy do czynienia z ograniczeniem ruchomości klatki piersiowej,
- niewydolność dyfuzyjna – czyli tzw.blok pęcherzykowo- włośniczkowy, który polega na utrudnieniu przedostawaniu się gazów oddechowych przez pęcherzyki płucne i naczynia włosowate,
- niewydolność perfuzyjna – polega na zaburzeniu przepływu krwi przez płuca.
Chorzy na niewydolność oddechową (NO) mają charakterystyczne objawy tj: niedotlenienie tkanek, często pojawiająca się duszność, sinica błon śluzowych (np.ust), czy spadek prężności tlenu i wzrost prężności CO2 we krwi.
Astma – dychawica oskrzelowa
Astma oskrzelowa jest schorzeniem alergicznym, jej mechanizm polega w skrócie na tworzeniu się tzw. przekaźników reakcji alergicznych (histaminy i kininy), które wywołują skurcz oskrzeli, zwiększenie wydzielania śluzu oskrzelowego, obrzęk oraz przekrwienie błony śluzowej oskrzeli. Zwężone światło oskrzeli zwiększa opór dla powietrza i zmusza mięśnie oddechowe do większej pracy, szczególnie podczas wydechu. Angażowane są wówczas wszystkie tak główne jak i pomocnicze mięśnie oddechowe.
autor: mgr. fizjoterapii Iwona Dziura
