Zasady diety seniora

25 stycznia 2012 12:03 / 1 osobie podoba się ten post

Przypominamy artykuł "Zasady diety seniora".


Starzenie się organizmu powoduje destrukcyjne zmiany właściwie wszystkich układów i narządów. Przeczytaj i dowiedz się, jak je spowolnić dzięki mądrze dobranej diecie dla seniora.


 


Zasady żywienia osoby w podeszłym wieku


 


W starszym wieku dochodzi do wielu zmian w funkcjonowaniu organizmu. Mniej sprawnie pracuje układ pokarmowy (osłabienie wydzielania soków trawiennych, spowolnienie ruchów robaczkowych), co może powodować częste występowanie niestrawności, biegunek lub zaparć. Zmniejsza się również odporność organizmu, dlatego bardzo groźne mogą być infekcje. Podobnie jak przewód pokarmowy i układ odpornościowy – inne układy również podlegają zmianom wywołanym starzeniem się. W układzie kostno-szkieletowym dochodzi do zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforowej prowadzących do zrzeszotnienia kości – zwanego osteoporozą. Starzenie się wywołuje również zmiany w układzie krążenia. Dotyczą one przede wszystkim wzrostu ciśnienia tętniczego oraz utraty elastyczności tętnic, która może być spowodowana przez miażdżycę.


Ludzie starsi potrzebują tych samych składników odżywczych, co ludzie młodzi, jednak w miarę starzenia się organizmu zapotrzebowanie na energię obniża się – organizm potrzebuje na ogół mniejszej ilości kalorii niż wcześniej. Z kolei zapotrzebowanie na niektóre składniki często wzrasta. U seniorów często obserwuje się niedobory składników pokarmowych, które mogą być spowodowane m.in. mało dokładnym rozdrabnianiem pokarmów, słabszą pracą przewodu pokarmowego, pogorszeniem łaknienia na skutek słabszego odczuwania smaku i zapachu pokarmu, niedopasowanymi protezami zębowymi lub nadżerkami w jamie ustnej.


 


Często po przejściu na rentę lub emeryturę zmniejsza się aktywność osób starszych. W związku z tym, powinno się obniżyć kaloryczność diety w celu zachowania prawidłowej masy ciała. Częstym problemem seniorów – przede wszystkim  kobiet – jest osteoporoza. Między 40. a 50. rokiem życia rozpoczyna się fizjologiczna utrata masy kostnej, oceniana u zdrowych na ok. 1% rocznie. U kobiet po menopauzie oraz u osób predysponowanych do osteoporozy ta wartość może przekraczać nawet 3-5% rocznie. Chociaż zapotrzebowanie na wapń w starszym wieku jest takie samo, jak u młodych osób, to proces jego przyswajania z pożywienia jest mniej sprawny. Zmniejszone przyswajanie wynika z zaburzeń metabolizmu witaminy D, która jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia, oraz z niedoboru estrogenów u kobiet po menopauzie (wtedy stopień przyswajania wapnia zmniejsza się o 10%).


 


Najlepszym źródłem wapnia jest mleko i przetwory mleczne. Osoby, u których występuje nietolerancja laktazy, mogą zastąpić mleko napojami mlecznymi fermentowanymi, czyli np. jogurtem, kefirem lub mlekiem acydofilnym, a także stosować dostępne w aptekach preparaty laktazy. Laktaza jest enzymem odpowiedzialnym za trawienie cukru mlecznego – laktozy, dlatego jego brak w przewodzie pokarmowym w starszym wieku powoduje kłopoty z trawieniem mleka. Należy pamiętać o tym, że preparat z laktazą należy zażyć bezpośrednio przed planowanym posiłkiem zawierającym mleko.


Nie wolno zapomnieć, że nawet u zdrowych osób starszych posiłki tłuste nie są dobrze tolerowane, dlatego zaleca się, aby dieta osób po 60. roku życia dostarczała mniej niż 25% energii z tłuszczu.



Najważniejsze zasady diety dla seniorów
•    Zaleca się co najmniej osiem pełnych szklanek płynów w ciągu dnia, gdyż ryzyko odwodnienia u seniorów jest znacznie większe niż u osób młodszych. Należy podawać osobie starszej dużo płynów w postaci soków, zup, mleka i wody, natomiast kawę i herbatę – tylko w ograniczonych ilościach. Mocna kawa i herbata nie są zalecane, ponieważ zawarta w nich kofeina może prowadzić do kołatania serca, niestrawności i zaburzeń snu.
•    Zaleca się, aby osoba starsza w ciągu dnia często jadła kilka niewielkich posiłków oraz jeden większy; powinny one zawierać dostateczną ilość białka, warzyw i płatków śniadaniowych z pełnymi ziarnami.
•    Po 60. roku życia należy zwiększyć dzienne spożycie wapnia do 1100 mg. Źródła wapnia w diecie to: produkty mleczne, przetwory rybne zawierające szkielety (np. sardynki) i wzbogacane w wapń napoje sojowe.
•    Należy zadbać o to, by w diecie nie zabrakło witaminy D. Ludzie starsi stosunkowo rzadko wychodzą na słońce, więc w ich skórze witamina D nie jest syntetyzowana w wystarczającej ilości. Źródła witaminy D w żywności to przede wszystkim tłuste ryby (śledź, makrela, tuńczyk) i mleko o zawartości tłuszczu powyżej 1,5%. W niektórych przypadkach lekarz może dodatkowo zalecić zażywanie preparatów zawierających witaminę D.
•    Trzeba również pamiętać o witaminach antyoksydacyjnych – C, E i beta-karotenie. Niedobory tych witamin mogą przyspieszać procesy starzenia się organizmu i zwiększać podatność na takie choroby, jak nowotwory i miażdżyca. Ponadto witamina E zapobiega zmianom zwyrodnieniowym. Witaminę C i beta-karoten możemy znaleźć w warzywach i owocach, natomiast witaminę E w olejach roślinnych i margarynach. Spośród składników mineralnych należy zwrócić uwagę szczególnie na odpowiednią ilość potasu, żelaza i magnezu, których niedobory często występują w podeszłym wieku.
•    Białko zawarte w mięsie, jajach, serze i soczewicy jest wartościowym składnikiem diety. Potrawy białkowe powinny znaleźć się w jadłospisie osoby starszej dwukrotnie w ciągu dnia.
•    Pokarmy zawierające błonnik pomagają zapobiec zaparciom oraz innym schorzeniom przewodu pokarmowego. Otręby najlepiej podawać z mlekiem lub ugotować w zupie mlecznej. Nie powinno się podawać ich na sucho, gdyż w tej formie pęcznieją w żołądku i mogą wywołać gorsze samopoczucie.
•    Posiłki urozmaicone i atrakcyjne wizualnie mają istotne znaczenie w pobudzaniu osłabionego apetytu.
•    Potrawy smażone oraz ciężkostrawne są źródłem energii, lecz powinny być podawane z umiarem, gdyż długo zalegają w żołądku i mogą przyczynić się do powstania nadwagi. Jako metodę przygotowywania posiłków należy wybrać: gotowanie (najlepiej na parze), duszenie bez obsmażania lub pieczenie w folii.
•    W codziennym jadłospisie powinny się znaleźć produkty mleczne, pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, owoce oraz chude mięso i przetwory mięsne.
•    Przetwory owocowe, słodkie wypieki, cukier i słodycze powinny być spożywane z umiarem ze względu na występującą u większości osób starszych obniżoną tolerancję glukozy.
W wielu przypadkach dieta powinna być ustalana indywidualnie ze względu na ewentualne choroby czy też problem nadwagi lub niedożywienia.


 


PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS O WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ 1900 KCAL/DOBĘ


 


Śniadanie:
płatki owsiane na mleku (2%) 250g (1 mały talerzyk)
bułka grahamka 50g (1 szt.)
margaryna miękka 10g (2 płaskie łyżeczki)
twarożek z sera twarogowego ziarnistego z dodatkiem czosnku do smaku 100g (2/3 opakowania)
pomidor 100g (1szt.)
herbata bez cukru (1 szklanka)

II śniadanie:
chleb żytni – razowy 35g (1 średnia kromka)
margaryna miękka 5g (1 płaska łyżeczka)
papryka czerwona 60g (ok. ¼ szt.)
szynka z kurczaka 20g (2 plasterki)
jogurt truskawkowy (1.5%) 150 g (1 małe opakowanie)
herbatka owocowa bez cukru 200g (1 szklanka)
 
Obiad:
barszcz czerwony czysty 300g (1 niepełny talerz)
gotowane ziemniaki 60g (1 szt.) – do barszczu
pulpeciki z kury gotowane 120g (2szt.)
marchewka gotowana 100g (1/3 talerza)
ryż brązowy 100g (1/3 talerza)
kompot z jabłek i śliwek 200g (1 szklanka)
 
Podwieczorek:
budyń waniliowy z mleka (2%) 300g (1 pełna salaterka)
orzechy włoskie 30g (2/3 spodeczka)
herbata zielona bez cukru 200g (1 szklanka)
 
Kolacja:
bakłażan faszerowany warzywami 175g (1 mała szt.) z dodatkiem oleju rzepakowego 10g (2 łyżeczki)
herbata ziołowa bez cukru 200g (1 szklanka)
 
Zawartość zestawu:
wartość energetyczna 1930 kcal
tłuszcz 64g (29% energii)
białko 85g (18% energii)
błonnik 30g
cholesterol 167b mg

21 lutego 2012 21:13 / 1 osobie podoba się ten post
Bardzo pomocne dla początkującej opiekunki.Dziękujemy.
22 lutego 2012 07:01
Dieta-dieta,a moja babcia jest nierefolmowalna.Ale trudno w wieku prawie 100 lat ,zmieniac komus nawyki zywieniowe.Ale temat rzeczywiscie ciekawy.
22 lutego 2012 11:05 / 1 osobie podoba się ten post
Nawiązując do postu "andrea" Podstawą żywienia leczniczego jest właśnie dieta ogólna łatwo strawna,pełnowartościowa pod względem składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Krótko mówiąc w porównaniu z żywieniem normalnym polega na wykluczeniu z racji pokarmowych produktów niestrawnych lub trudno strawnych.Właśnie dlatego przy sporządzaniu potraw należy brać takie techniki,które ułatwiają trawienie.Potrawy powinny być dobrze ugotowane,miękkie,smaczne,nie mogą zawierać związków drażniących błonę śluzową żołądka,nie mogą być np;zbyt słodkie,słone,kwaśne,pikantne. Podam jeszcze dla lepszego zrozumienia tematu przykłady.............Produkty i potrawy łatwo strawne....................................Napoje:mleko,bawarka,słaba herbata,kawa zbożowa,soki warzywne i owocowe.................Pieczywo:białe pieczywo czerstwe,czerstwy chleb pszenny,czerstwy chleb"Graham" ale w ograniczonej ilości,czerstwe pieczywo pszenne wyborowe,sucharki,biszkopty.....Inne produkty zbożowe: kasza manna,krakowska,drobna kasza jęczmienna,perłowa,płatki owsiane,ryż,drobny makaron.....Mleko i jego przetwory:mleko słodkie i zsiadłe,jogurt,kefir,maślanka,serwatka.....Sery: sery twarogowe......Jaja; gotowane na miękko,jajecznica na parze,omlet na parze,jajka w koszulkach......Mięso i ryby oraz ich przetwory: chude mięsa: cielęcina,wołowina ,kurczę,królik,szynka lub polędwica wieprzowa chuda gotowana,chude ryby- dorsz,szczupak,sandacz,leszcz...Tłuszcze: masło,śmietanka,oleje roślinne rafinowane(sojowy,słonecznikowy,arachidowy) oliwa.....Ziemniaki:ziemniaki gotowane,puree z ziemniaków....Warzywa: gotowane- marchew,dynia,buraki,szpinak,fasola szparagowa,młody zielony groszek przetarty,kabaczek,kalafior. warzywa surowe- sałata zielona pomidory bez skórki....Owoce: owoce dojrzałe bez skórki i pestek - jabłka,morele,brzoskwinie,śliwki,banany,pomarańcze,truskawki,soki z owoców jagodowych,malin,porzeczek.....Słodycze:cukier ,miód,dżemy,galaretki owocowe.....zupy:kleiki,krupniki z kasz,zupy mleczne,przetarte zupy owocowe,zupy warzywne czyste lub zaprawiane mąką z masłem (bez zasmażania) lub śmietanką,zupy na wywarach mięsnych..........Potrawy mięsne i rybne: gotowane,budynie,pulpety,pieczone w pergaminie lub folii aluminiowej.......Potrawy z kasz i mąki:kasze gotowane na sypko lub rozklejone ,budynie z kasz z dodatkiem mięsa,warzyw lub owoców,lane kluski,drobne makarony,leniwe pierogi z małym dodatkiem mąki,.....Sosy:sosy zaprawiane mąką lub śmietanką(bez zasmażania potrawkowy,koperkowy,cytrynowy,beszamelowy, sosy owocowe ze śmietanką:majonez domowy świeżo przygotowany z oleju sojowego,słonecznikowego,arachidowego z dodatkiem soku z cytryny(bez musztardy)............Desery; kompoty musy galaretki owocowe,kisiele,kremy,z mleka, owoce w galarecie lub kremie,mleczko........Przyprawy;sól,sok z cytryny,wanilia,cynamon,kminek,koperek lub zielona pietruszka.
22 lutego 2012 11:55 / 1 osobie podoba się ten post
Są też Produkty i potrawy trudno strawne,których się powinno unikać: Napoje:mocne kakao,płynna czekolada. Pieczywo: żytnie razowe,każde pieczywo świeże. Inne produkty zbożowe: grube kasze-Pęczak,gryczana,grube makarony. Mleko i jego przetwory: mleko przekwaszone,przekwaszony kefir,(drażni przewód pokarmowy)..Sery : sery podpuszczkowe Jaja: smażone,gotowane na twardo...Mięso i ryby oraz ich przetwory; tłuste mięsa-wieprzowina,baranina,tłusty drób gęsi,kaczki,dziczyzna,tłuste ryby-węgorz,łosoś,śledź konserwy mięsne i rybne mięsa,wędliny i ryby wędzone lub solone;mięsa marynowane...Tłuszcze;słonina,smalec,boczek,łój wołowy i barani...Ziemniaki :ziemniaki smażone,potrawy smażone z ziemniaków. .warzywa i grzyby; warzywa gotowane-kapusta,rzepa,rzodkiew,groch ,fasola,bób, :warzywa smażone-cebula:warzywa konserwowane octem -korniszony,ćwikła mieszanki warzywne z dodatkiem octu,grzyby...Owoce i orzechy: wszystkie owoce niedojrzałe,gruszki,czereśnie,agrest,orzechy,i migdały...Słodycze: torty i ciasta z kremem,,pączki,faworki,,tłuste ciasta francuskie,piaskowe:czekolada,cukierki czekoladowe,chałwa,nugaty..Zupy:kapuśniak,zupa fasolowa,grochowa:zupy zaprawiane zasmażkami. Potrawy mięsne i rybne:smażone,pieczone,i duszone po uprzednim obsmażeniu...Potrawy z kasz i mąki:smażone;kotlety z kaszy;kluski kładzione,kluski francuskie. Sosy;sosy na zasmażkach,sosy ostre,sosy na mocnych wywarach mięsnych....Desery;tłuste ciasta i słodycze....Przyprawy: pieprz naturalny,musztarda,ocet,papryka maggi pikle..Produkty i potrawy trudno strawne należy wykluczyć z diety łatwo strawnej.......Wyżej wymienione wiadomości są zaczerpnięte z Dietetyki ze szkoły którą kończyłam.
22 lutego 2012 12:54
Krysia jak patrze na to co napisałas to oczy mnie bolą. O co chodziło?
22 lutego 2012 14:19
Przykro mi że cię oczy bolą.Co jest dla ciebie nie do zaakceptowania Treść czy forma pisania tekstu.Proszę kochaniutka o odpowiedz.
22 sierpnia 2012 13:14
Jestem tutaj nowa, chciałam się przywitać. Studiuję gerontopedagogikę i swoją przyszłość wiąże z opieką i edukacją seniorów:) Temat prawidłowego żywienia poruszany jest bardzo często, jednak jak już tu ktoś wspomniał osoby starsze mają swoje przyzwyczajenia, które trudno zmienić, opiekunowie muszą uciekać się do podstępów, podobnie jak u dzieci;) Wiadomo,że dużą rolę odgrywają tu finanse. Przykładowo gdy zaleca się picie mleka bez laktozy przy nietolerancji laktozy wiadomo, że takie mleko jest nieco droższe, za to zdrowsze. Moja podopieczna po 70 lubi pić mleko firmy MEGGLE, córka kupuje jej w sklepie internetowym. Ale kupuje kosztem innych produktów, smacznych choć niekoniecznie zdrowszych, na przykład drożdżówek. Jakoś rzadko spotykam, że seniorzy jedzą wspomniany tu ryż brązowy czy bułkę garhankę
22 sierpnia 2012 13:53
Moja babcia je wszystko :))) Nawet 2kawki wypije
22 sierpnia 2012 21:01
Joanna, w Polsce też rzadko je się zdrowe produkty. U mnie w mieście to głównie świadoma młodzież się tym przejmuje, a reszta leci: na białym chlebie, kiełbasach, ryba od wielkiego dzwonu, surówki w ilości niewielkiej, albo ciągle to samo. Mało znam osób które się prawidłowo odżywiają, choćby jedzą owoce każdego dnia i starają się jeść jak najwięcej różnych produktów. A czyjeś przyzwyczajenia trudno zmienić, choć próbować pewnie warto, szczególnie jeśli nowe rzeczy posmakują. Bo jak nie- to chyba nie ma szans, niestety.
28 marca 2013 15:40

Temat bardzo pożyteczny dla nasi naszych rodzin w Polsce, ponieważ my o tym decydujemy. W Niemczech bardzo rzadko lekarz narzuca dietę pacjentowi np. przy cukrzycy czy miazdżycy, suplemetów diety tam się raczej nie stosuje, rodzina na nasze sugestie bardzo różnie reaguje. Osobiście nie wychylałabym sie z innowacjami żywieniowymi, a jedyną pociechą dla nas powinno być, że podopieczni zjadają, co dla nich przygotujemy bez żadnych dodatkowych przygód. Pamietajmy, że nasi podopieczni nie mają obowiązku informować nas o swoich dolegliwościach, a my nie powinniśmy o niczym samowolnie decydować. Dobre chęci czasami mogą się nieoczekiwanie zakończyć.

28 marca 2013 16:32 / 1 osobie podoba się ten post
lipa6

Temat bardzo pożyteczny dla nasi naszych rodzin w Polsce, ponieważ my o tym decydujemy. W Niemczech bardzo rzadko lekarz narzuca dietę pacjentowi np. przy cukrzycy czy miazdżycy, suplemetów diety tam się raczej nie stosuje, rodzina na nasze sugestie bardzo różnie reaguje. Osobiście nie wychylałabym sie z innowacjami żywieniowymi, a jedyną pociechą dla nas powinno być, że podopieczni zjadają, co dla nich przygotujemy bez żadnych dodatkowych przygód. Pamietajmy, że nasi podopieczni nie mają obowiązku informować nas o swoich dolegliwościach, a my nie powinniśmy o niczym samowolnie decydować. Dobre chęci czasami mogą się nieoczekiwanie zakończyć.

Nie do końca się z Tobą zgodzę .Myślę że zdrowy rozsądek plus doświadczenie może tylko pomóc w takiej sytuacji . I nie mówię tu o radykalnej zmianie nawyków żywieniowych podopiecznych , bo tego bym się raczej nie podejmowała - zresztą jakie mam do tego prawo . Ale z pewnością lekka modyfikacja w stronę diety lekkostrawnej tam , gdzie to jest możliwe nie zaszkodzi - tym bardziej że potem problemy z układem trawiennym podopiecznych przejawiają się w dodatkowej pracy dla nas .Jeśli  podopieczny jest niereformowalny lub rodzinie jest wszystko jedno- trudno ,nic się nie da zrobić.Ale opiekowałam się niedawno starszym panem który prawie nie mógł przełykać.Zaproponowałam że będę gotowac zupy mleczne na śniadanie - jemu było łatwiej , mnie też a rodzina była bardzo wdzęczna - wcześniej nigdy np lanego ciasta na mleku nie znali.Nie wiem czy podopieczni nie mają obowiązku nas informować o swoich dolegliwościach - chyba jednak powinni . A co jeśli ktoś ma silną alergię na jakiś produkt a my o tym nie wiemy ? Wtedy dopiero może być nieciekawie .

28 marca 2013 16:38 / 1 osobie podoba się ten post
Zgadzam się z Tobą, Mozah.Dodam jeszcze, że opiekunka powinna zostać rzetelnie poinformowana o stanie zdrowia podopiecznego, aby swiadomie podjąć decyzję, czy podoła pracy w danym miejscu.
28 marca 2013 19:31

Też byłam kiedyś ambitna i zapobiegliwa. Obecnie diety stosuję u siebie i moich rodziców. W Niemczech to się czasem zastanawiam, że mimo ich wszystkich dolegliwości i dezinformacją odnośnie diet itp. to oni i tak dłużej żyją niż Polacy !!! Miejmy też świadomość, że stosowanie diety czy też suplementów nie jest na rękę medycynie tradycyjnej, od której Niemcy są bardzo zależni.


Chciałabym wiedzieć, jak wyjaśnicie lekarzowi czy też rodzinie zastosowanie waszej diety, bo wam się tak wydawało, w przypadku, gdy nastąpi kolejna dysfunkcja organizmu? Mam nadzieję, że jesteście ubezpieczone na takie sytuacje.

28 marca 2013 19:49 / 1 osobie podoba się ten post

 Lipa 6 - odnośnie Twojej ostatniej wypowiedzi.


Sorry ale jeszcze nie slyszałam o przypadku żeby po zdrowej , lekkostrawnej diecie wystąpiła dysfunkcja organizmu . A każdemu niemieckiemu lekarzowi z przyjemnością i bez najmniejszych problemów wytlumaczę dlaczego zastępuję u prawie stulatka np. tlusta golonkę z frytkami dobrze przyrządzonym mięsem drobiowym czy nawet innym - gotowanym , w dobrym lekkim sosie ,z surowkami itd . Chyba mylisz pojęcie zdrowej kuchni z jakimiś radykalnymi dietami. Dieta lekkostrawna to po prostu zdrowe i smaczne odżywianie się .